1. Khách thể: của tội giết người là quan hệ nhân thân (quyền được tôn trọng và bảo vệ tính mạng của con người)

2. Chủ thể: Theo Điều 12 BLHS 2015, chủ thể của tội “Giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh” là người từ đủ 16 tuổi trở lên vì tội này không thuộc các tội mà tuổi chịu trách nhiệm hình sự có thể từ đủ 14 tuổi trở lên được liệt kê tại khoản 2 Điều 12 BLHS 2015.

3. Mặt chủ quan của tội phạm

Tội giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh được thực hiện với lỗi cố ý gián tiếp. Theo đó, người phạm tội nhận thức trước được hậu quả chết người có thể xảy ra nhưng có ý thức bỏ mặc cho hậu quả xảy ra.

• 4. Mặt khách quan của tội phạm

Người phạm tội thực hiện hành vi khi không thể kìm chế, làm chủ được bản thân trước hành vi trái pháp luật mà nạn nhân thực hiện đối với chính mình hoặc người thân thích của mình nên đã giết chết nạn nhân.

– Hành vi giết người được thực hiện thông qua những hành động như: đâm, chém, bắn, đánh,… Theo đó, tình trạng tinh thần bị kích động là tình trạng người phạm tội không hoàn toàn tự chủ, tự kiềm chế được hành vi phạm tội của mình. Nói chung, sự kích động mạnh đó phải là tức thời do hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân gây nên sự phản ứng dẫn tới hành vi giết người. Nhưng cá biệt có trường hợp do hành vi trái pháp luật của nạn nhân có tính chất đè nén, áp bức tương đối nặng nề, lặp đi lặp lại, sự kích động  đó đã âm ỷ, kéo dài, đến thời điểm nào đó hành vi trái pháp luật của nạn nhân lại tiếp diễn làm cho người bị kích động không tự kiềm chế được; nếu tách riêng sự kích động mới này thì không coi là kích động mạnh, nhưng nếu xét cả quá trình phát triển của sự việc, thì lại được coi là mạnh hoặc rất mạnh.

– Hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân đối với người phạm tội hoặc đối với người thân thích của người đó tuy làm cho người phạm tội bị kích động mạnh, nhưng nói chung chưa đến mức là phạm tội. Nếu hành vi trái pháp luật đó trực tiếp xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc lợi ích hợp pháp của người phạm tội hoặc người thân thích của người phạm tội hoặc của xã hội, đã cấu thành tội phạm, thì hành vi chống trả lại gây chết người có thể được xem là trường hợp phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng.

Trong trường hợp cá biệt, hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân cấu thành tội phạm nhưng là tội phạm ít nghiêm trọng (như tội làm nhục người khác, tội vu khống) thì cũng được coi là giết người trong tình trạng tinh thần bị kích động mạnh.

– Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật của nạn nhân với tinh thần bị kích động mạnh của người phạm tội là mối quan hệ tất yếu và tương tác qua lại với nhau. Cụ thể, hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân là nguyên nhân dẫn tới trạng thái tinh thần bị kích động mạnh của người phạm tội. Do đó, nêu không có hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân thì không có tinh thần bị kích động mạnh của người phạm tội. Vì vậy, nếu người phạm tội không bị kích động bởi hành vi trái pháp luật của người khác thì không thuộc trường hợp phạm tội này.

Ví dụ: A từng nhiều lần gây gỗ và dùng dao đâm B khiến B tử vong ngay tại chỗ. Lúc đó, C là bố của B nhìn thấy con mình chết nên đã không làm chủ, kìm chế hành vi của bản thân nên đã vác dao rượt chém A khiến A tử vong trên đường đi cấp cứu do mất nhiều máu. Trong trường hợp này, C rơi vào tình trạng tinh thần bị kích động mạnh khi chứng kiến con mình là B bị đâm chết nên đã chém chết A (nạn nhân-có hành vi trái pháp luật nghiêm trọng).

5. Một số lưu ý: 

– Đối với trường hợp người dùng chất say (uống rượu) hoặc chất kích thích mạnh khác mà bị say, có hành vi trái pháp luật không nghiêm trọng của nạn nhân mà thực hiện hành vi giết người, thì không coi là trường hợp phạm tội do bị kích động mạnh. Phải tùy theo hoàn cảnh, tính chất và mức độ sai trái của hành vi do nạn nhân thực hiện cũng như các tình tiết khác của vụ án, mà xử lý về tội giết người.

– Để có thể xác định tinh thần của người phạm tội có bị kích động mạnh hay không và để phân biệt giữa “kích động” với “kích động mạnh”, cần xem xét một cách khác quan, toàn diện các mặt: thời gian, hoàn cảnh, địa điểm, diễn biến, nguyên nhân sâu xa và trực tiếp của sự việc; mối quan hệ giữa nạn nhân với người phạm tội, trình độ văn hóa, chính trị, tính tình, cá tính của mỗi bên: mức độ nghiêm trọng của hành vi trái pháp luật của nạn nhân, mối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân với tình trạng tinh thần bị kích động mạnh của người phạm tội.

– Những người thân thích là những người có quan hệ huyết thống, quan hệ hôn nhân như: vợ đối với chồng; cha mẹ với con cái; anh chị em ruột, anh chị em cùng cha khác mẹ đối với nhau; ông bà nội ngoại đối với các cháu,…

– Hành vi phạm tội không có giai đoạn chuẩn bị hoặc chưa đạt. Vì vậy, chỉ có thể định tội này khi có hậu quả chết người xảy ra. Hay nói cách khác hậu quả chết người là yếu tố bắt buộc trong cấu thành tội phạm này.

6. Về khung hình phạt: Khoản 1 của điều luật quy định khung hình phạt cho trường hợp phạm tội bình thường của tội phạm này có mức phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm. Khung hình phạt này là nhẹ hơn so với các khung hình phạt của tội “Giết người” vì đây là trường hợp giết người có tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự đặc biệt. Cụ thể: Người phạm tội đã thực hiện hành vi giết người trong tình trạng khả năng nhận thức và kiềm chế đều bị hạn chế ở mức cao và hơn nữa tình trạng đó lại do chính nạn nhân gây ra. Như vậy, trong trường hợp phạm tội này, mức độ lỗi của chủ thể phạm tội là hạn chế và nạn nhân cũng có lỗi. Khoản 2 của điều luật quy định khung hình phạt tăng nặng có mức phạt tù từ 03 năm tù đến 07 năm tù được áp dụng cho trường hợp giết từ 02 người trở lên

Hi vọng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu thêm về tội giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh. Mọi câu hỏi liên quan đến các vấn đề pháp luật, xin vui lòng liên hệ với Công ty luật TNHH Thuận thiên để được giải đáp.

Mọi thông tin xin liên hệ:

CÔNG TY LUẬT TNHH THUẬN THIÊN

Luật sư NGUYỄN TRUNG TIỆP

Trụ sở: Số 3 ngách 168/46/7/2 Phan Trọng Tuệ, Huỳnh Cung, Tam Hiệp, Thanh Trì, Hà Nội

VPGD : Tầng 4, toà nhà Hoàng Vương, số 31 Nguyễn Xiển, phường Hạ Đình, quận Thanh Xuân, Tp Hà Nội

Điện thoại: 0914885677                        Website: www.thuanthienlawfim.vn